Sólmyrkvinn 1. įgśst 2008

    Vešur var óhagstętt ķ Reykjavķk og nįgrenni aš morgni 1. įgśst žegar deildarmyrkvi varš į sólu, en žó munu einhverjir į höfušborgarsvęšinu hafa grillt ķ sólina milli skżja. Žegar myrkvinn var mestur, kl. 09:11, huldi tungliš 59% af žvermįli sólar (49% af yfirboršinu). Snęvarr Gušmundsson tók mešfylgjandi mynd ķ Žrengslunum, um 30 km austan viš Reykjavķk, um stundarfjóršungi eftir hįmarkiš. Eins og sjį mį var skżjaslęša fyrir sól.

    Undirritašur var staddur ķ Nśpstśni, Hrunamannahreppi, og  horfši į myrkvann ķ handsjónauka gegnum dökka ljóssķu. Mešal višstaddra, sem einnig sįu myrkvann, var ungur piltur, Žrįinn Pįlsson. Žrįinn spurši hve oft gęfist tękifęri til aš sjį sólmyrkva. Spurningin er einföld, en svo ótrślegt sem žaš er, liggur svariš ekki į lausu. Hvaš almyrkva snertir hefur žetta veriš rękilega kannaš (sjį greinina um tķšni sólmyrkva og tunglmyrkva), en mér var ekki kunnugt um aš žetta hefši nokkru sinni veriš kannaš fyrir deildarmyrkva. Mišaš viš reynslu mķna af almanaksvinnu giskaši ég į aš biliš milli myrkva séš frį hverjum staš į jöršinni vęri 2-3 įr. Ķ kjölfariš reiknaši ég śt sólmyrkva sķšustu 172 įrin ķ Reykjavķk (sjį hér) og kom žį ķ ljós aš mešaltķminn milli myrkva var nįkvęmlega tvö įr. Hins vegar reyndist tķšni myrkvanna breytileg eftir breiddarstigum; į breidd Ķslands virtist hśn nįlęgt hįmarki, en greinilegt lįgmark var viš mišbaug. Mešaltal yfir jöršina alla reyndist 2,5 įr. Žessi nišurstaša, sem fékkst meš śtreikningi į tķšni myrkva į 27 stöšum, hefur sķšan veriš stašfest meš mun żtarlegri śtreikningum sem Jean Meeus ķ Belgķu įkvaš aš gera eftir aš ég vakti athygli hans į mįlinu, en Meeus er einhver mesti sérfręšingur heims um flest sem aš sólmyrkvum lżtur. Ķ tölvuskeyti benti Meeus mér į aš hann hefši fyrir nokkrum įrum reiknaš śt fjölda žeirra sólmyrkva sem oršiš hefšu į žriggja alda tķmabili į nķu stöšum į jöršinni og birt nišurstöšurnar ķ bók sem hann gaf śt įriš 2002. Tölurnar voru furšu breytilegar aš honum fannst (frį 100 myrkvum upp ķ 128), en hann kannaši mįliš ekki nįnar ķ žaš sinn. 

                                                                   Žorsteinn Sęmundsson
28. 8. 2008
   

 Almanak Hįskólans