Vikunúmer og fyrsti dagur viku

Í viðskiptum er algengt að vikur ársins séu tölusettar og vikunúmerin notuð, til dæmis þegar áætla þarf afgreiðslutíma vöru. Um viknatalninguna gildir regla sem hlotið hefur staðfestingu Alþjóðlegu staðlasamtakanna (ISO). Samkvæmt reglunni hefst hver viðskiptavika með mánudegi og henni lýkur með sunnudegi. Þegar áramót skipta viðskipaviku í tvennt skal vikan talin til þess árs sem meiri hluti hennar tilheyrir. Þetta má líka orða þannig að vikan fylgi sama ári og fimmtudagurinn. Viðskiptavikur ársins eru ýmist 52 eða 53 talsins. Í ár (2005) eru vikurnar 52, en fyrstu tveir dagar janúarmánaðar tilheyra 53. viku fyrra árs (2004). Ef árið endar á  fimmtudegi verða vikurnar 53, annars 52.

Þegar Alþjóðlegu staðlasamtökin settu fyrst fram tillögu um þessa viknatalningu árið 1971 var fyrst og fremst bent á það hagræði sem þetta myndi hafa í viðskiptum. Tíminn hefur leitt í ljós að viknatalning getur verið gagnleg á öðrum sviðum mannlegra samskipta. Íslendingum er þetta reyndar löngu kunnugt, sbr. talningu vikna sumars og vetrar í forníslensku tímatali. Hér á landi eru hinar nýju mánudagsvikur stundum kallaðar vinnuvikur. Í upphaflegu tillögunni frá 1971 var ekki stungið upp á neinu sérstöku nafni, en í staðli sem síðar var gefinn út (ISO 8601) eru vikurnar kallaðar almanaksvikur (calendar weeks). Það nafn hefur ekki verið notað í Almanaki Háskólans, enda þrenns konar aðrar vikur  í almanakinu sem gætu átt tilkall til nafnsins: (1) hinar hefðbundnu, kirkjulegu vikur sem hefjast á sunnudegi og íslensk daganöfn vísa til (þriðjudagur, miðvikudagur og fimmtudagur), (2) vikur sumars sem hefjast  á fimmtudegi og (3) vikur vetrar sem hefjast á laugardegi. Allar þessar vikur eru "almanaksvikur", svo að tæplega er hægt að mæla með því nafni á eina tegund vikna fremur en aðra.

Alþjóðlegi staðallinn um viknatalningu hefur haft þau áhrif að æ fleiri þjóðir líta nú á mánudag sem fyrsta dag viku í stað sunnudags áður.

 

Þ.S. 16.1. 2005. Síðasta viðbót 29.4. 2010

Almanak Háskólans