Reikistjörnur í röð á himni Lesendur almanaksins hafa væntanlega tekið eftir því, að í aprílmánuði og fram í maí verða fimm björtustu reikistjörnurnar samtímis á kvöldhimninum og mynda þar röð til austurs frá sólu. Þetta eru þær reikistjörnur sem unnt er að sjá með berum augum og hafa verið þekktar frá fyrstu tíð: Merkúríus, Venus, Mars, Júpíter og Satúrnus. Röðin verður þéttust 14. maí, þegar stjörnurnar fimm (og tunglið með) mynda 33 gráðu geira. Sunnar í löndum verður auðvelt að sjá þær allar samtímis með berum augum, en hér á landi verður það erfiðara, bæði vegna vorbirtunnar og eins vegna þess að reikistjörnurnar eru hér lægra á lofti þegar dimma tekur. Því er líklegt að menn verði að nota handsjónauka til að finna tvær þeirra: Merkúríus, sem er næst sól, og Mars, sem er daufastur, en eftir að þær eru fundnar, ættu þær að sjást með berum augum. Mars sést greiðlega þegar himinn er orðinn nægilega dimmur, en þá er orðið erfiðara að sjá Merkúríus vegna þess að hann hefur lækkað svo á lofti. Venus er
langskærust allra stjarna. Júpíter
gengur næst henni að birtu og er hæst á himni af reikistjörnunum
fimm. Satúrnus er
álíka bjartur og bjarta stjarnan Kapella sem er talsvert hærra á norðvesturhimninum. Merkúríus
sést best um mánaðamótin þegar hann nær 8 gráðu hæð í
norðvestri við myrkur í Reykjavík Mars er fremur daufur nú um
stundir vegna fjarlægðar frá jörð,
daufari en stjarnan Aldeberan í nautsmerki, þar sem hann er staddur.
Mars ber rauðgulan blæ og það gerir Aldebaran líka. En Mars fylgir
sólbrautinni eins og hinar reikistjörnurnar og er því nokkurn veginn
í sömu línu og þær. Aldebaran er hins vegar um 5 gráður frá
línunni (neðan við hana). Hinn 10. maí reikar Venus fram hjá Mars og bilið á milli þeirra
verður aðeins 0,3 gráður, minna en þvermál tungls. Þ.S. 21.4. 2002 |