Að undanförnu hafa heyrst raddir um það að réttast væri að breyta tímareikningi á Íslandi og seinka klukkunni um eina stund frá því sem nú er að vetri til eða jafnvel allt árið. Í grein sem geðlæknir og "áhugamaður um rétta klukku á Íslandi" ritar í Morgunblaðið 15. febrúar er því haldið fram að núverandi skipan hafi verið ákveðin á sínum tíma "með tilliti til samstillingar við evrópskan tíma, og út frá viðskiptafræðilegu sjónarmiði". Greinarhöfundur leggur út af þessu og kemst að þeirri niðurstöðu að þessi rök séu löngu úrelt. Ef viðkomandi hefði kynnt sér málavexti hefði hann orðið þess vísari að það voru ekki viðskiptaleg sjónarmið sem réðu því að núgildandi lög um tímareikning voru sett árið 1968. Þetta atriði var að vísu nefnt í greinargerð með frumvarpinu, en ekki sem fyrsta röksemd, heldur sú áttunda af þeim níu sem taldar voru upp. Auk þess getur röksemdin varla talist úrelt, því að á síðari árum (síðast árið 2006) hafa komið fram tillögur á Alþingi um að flýta klukkunni enn frekar yfir sumarið, og þá ekki síst vegna viðskiptalegra sjónarmiða. Hér mætast því andstæðar skoðanir.

    Gallinn við báðar þessar tillögur er sá að flutningsmenn einblína á kosti hvorrar tillögu um sig, en huga lítt að ókostunum. Ekki er unnt að stilla klukkur eftir sönnum sóltíma, og þess vegna er í rauninni ekkert sem kallast getur rétt klukka í þeim skilningi að hún fylgi sólinni. Stilling klukkunnar er og verður ætíð málamiðlun, og skoða þarf kosti og galla hverrar lausnar. Það sem einum finnst mikilvægt finnst öðrum litlu skipta svo að leita verður þeirrar niðurstöðu sem flestir geta sætt sig við. Þetta var gert við lagasetninguna 1968, og góð sátt ríkti um niðurstöðuna í áratugi. Nú er komin til sögunnar ný kynslóð sem þekkir ekki forsögu málsins og vill breytingar, ýmist í þá átt að flýta klukkunni eða seinka henni.

    Meginástæðan fyrir lagasetningunni 1968 voru óþægindin af því að breyta klukkunni tvisvar á ári þegar skipt var milli "vetrartíma" og "sumartíma". Færsla klukkunnar var sífellt umkvörtunarefni sem birtist í fjölmörgum lesendabréfum til dagblaðanna. Þar sem almenningur var orðinn þreyttur á þessu hringli með klukkuna eins og það var kallað, stóð valið milli þess að hætta við "sumartímann" eða láta hann gilda allt árið. Flestir þeirra sem spurðir voru álits, þar á meðal forsvarsmenn í atvinnulífi og skólum, vildu heldur seinni kostinn. Það sem úrslitum réði var ósk manna um lengri birtutíma eftir vinnu og meiri tíma til útivistar. En umfram allt vildu menn losna við hringlið.

    Íslendingar eru ekki einir um að búa við fljóta klukku. Það má glöggt sjá á yfirlitskorti sem birt er í Almanaki Háskólans. Sem dæmi má taka Rússland, Kína, Kanada og Alaska þar sem klukkan er víða 1-2 klukkustundum á undan beltatíma að vetrinum, og jafnvel meira að sumri til. Þess má geta að forsætisráðherra Bretlands lýsti nýlega áhuga sínum á að taka upp fljóta klukku allt árið eins hér er gert og Bretar gerðu reyndar í tilraunaskyni á árunum 1968-1971. Sú tilraun leiddi til umtalsverðrar fækkunar umferðarslysa, en einnig telja menn að breytingin yrði til hagsbóta fyrir ferðamannaþjónustuna. Ekki er þó víst að af þessu verði því að taka þarf tillit til margra sjónarmiða sem sumpart eru önnur í Bretlandi en hér.

    Ég vil eindregið ráðleggja þeim sem vilja breyta tímareikningi á Íslandi að staldra við og kynna sér allar röksemdir í málinu, þar á meðal kosti núgildandi fyrirkomulags. Allmikinn fróðleik um þetta efni er að finna á vefsíðu Almanaks Háskólans www.almanak.hi.is/klukkan.html.

(Morgunblaðið 25. febrúar 2010)